Trafik güvenliğini sağlamak amacıyla sürücülerin belirli kurallara uyması zorunludur. Bu kuralların en temelinde, motorlu taşıtları kullanmak için gerekli olan sürücü belgesi (ehliyet) yer alır. Türkiye’de ehliyetsiz araç kullanmak, hem trafik suçu hem de belirli durumlarda ceza hukuku kapsamında suç sayılabilir.
Bu yazıda, ehliyetsiz araç kullanmanın hukuki boyutu, 2025 yılı güncel cezası, cezai sorumluluklar ve sürücünün hakları detaylı olarak ele alınacaktır.
1. Ehliyetsiz Araç Kullanmak Nedir?
Ehliyetsiz araç kullanmak; sürücünün yetkili kurumlarca verilmiş geçerli bir sürücü belgesi olmadan motorlu taşıt kullanmasıdır.
Bu durum, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu (KTK) kapsamında idari bir suç olmakla birlikte, bazı özel durumlarda ceza hukuku açısından da suç teşkil eder.
2. 2025 Yılı Güncel Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası
2025 yılında ehliyetsiz araç kullanmanın para cezası, Yeniden Değerleme Oranı (YDO) esas alınarak artırılmıştır.
| İhlal Türü | 2025 Cezası (Tahmini TL) |
|---|---|
| Ehliyetsiz araç kullanma | 12.977 TL |
| Ehliyetsiz kişiye araç verme | 12.977 TL + araç sahibine |
🚨 Araç sahibine de ceza kesilir! Ehliyetsiz kişiye araç kullandıran kişi de aynı miktarda ayrıca cezalandırılır.
3. Sürücü Belgesi Olmadan Araç Kullanan Kişiye Verilecek Yaptırımlar
3.1. İdari Para Cezası
Ehliyetsiz sürücüye trafik zabıtası tarafından para cezası kesilir. 2025 itibarıyla bu ceza:
➡️ 12.977 TL (ilk ihlalde)
➡️ Tekrar edilmesi hâlinde daha ağır yaptırımlar gündeme gelir.
3.2. Araç Trafikten Men Edilir
Sürücü belgesi olmayan kişi araç kullanırken yakalandığında:
- Araç trafikten men edilir.
- Ehliyetli bir kişi aracı teslim alana kadar otoparka çekilir.
3.3. Ceza Puanı Uygulanmaz
Ehliyetsiz kişiler için ceza puanı işlemez, ancak kayıt altına alınarak sabıka oluşturabilir.
4. Ehliyetsiz Araç Kullanan Kişi Kazaya Karışırsa Ne Olur?
Ehliyetsiz sürücünün karıştığı kazalarda:
📌 Kusurlu olsun veya olmasın, sigorta ödeme yapmaz (Zorunlu Trafik Sigortası kapsamı dışına çıkar).
📌 Kazadaki tüm maddi hasar ve bedensel zararlar, ehliyetsiz sürücü tarafından karşılanır.
📌 Ağır yaralanma veya ölüm söz konusuysa, TCK kapsamında cezai sorumluluk gündeme gelir.
Ceza Kanunu Açısından:
- Taksirle adam yaralama (TCK 89)
- Taksirle ölüme neden olma (TCK 85)
suçlarından yargılama yapılabilir.
5. Ehliyetsiz Kişiye Araç Verenin Cezai Sorumluluğu
2918 sayılı KTK madde 36’ya göre:
“Sürücü belgesi olmayan kişilere araç kullandıran araç sahibi de aynı idari para cezası ile cezalandırılır.”
📌 Ayrıca, ehliyetsiz kişiye araç veren kişi, kazaya sebebiyet verilirse ortak kusur sorumluluğu taşır.
📌 Sigorta şirketleri, ödedikleri tazminatı rücu hakkıyla araç sahibinden tahsil edebilir.
6. Ehliyetsiz Araç Kullanma Suçu Ceza Hukuku Açısından Değerlendirilir mi?
Tek başına ehliyetsiz araç kullanmak ceza hukuku açısından suç değildir; ancak:
- Kaza olursa,
- Ölüm veya yaralanma meydana gelirse,
- Trafik güvenliğini tehlikeye sokacak davranışlar sergilenirse,
TCK 179 – Trafik güvenliğini tehlikeye sokmak suçu oluşabilir.
7. Ehliyetsiz Genç Sürücüler (18 Yaş Altı) İçin Özel Durum
18 yaşından küçük bireylerin araç kullanması halinde:
📌 Ceza, velisine ya da aracı kullandıran kişiye uygulanır.
📌 Yasal temsilciler hakkında çocuk koruma veya ihmal suçları kapsamında soruşturma açılabilir.
📌 Aynı zamanda çocuk ceza hukuku kapsamında değerlendirme yapılır.
8. Ehliyetsiz Sürücünün Hakları ve Savunma Yolları
📌 Para cezası tebliğ edildikten sonra 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edilebilir.
📌 “Kısa mesafe kullanıldı”, “mecbur kalındı” gibi gerekçeler hukuken geçerli savunma sayılmaz.
📌 Ancak işlemin hukuka aykırı olduğu kanıtlanırsa (örneğin kimlik karışıklığı), iptal kararı çıkabilir.
9. Ceza Ne Zaman Silinir?
Ehliyetsiz araç kullanma cezası:
- 5 yıl içinde tekrarlanmazsa, adli sicilde ceza geçmişi olarak görünmez.
- Trafik ceza puanı işlemediğinden ehliyet alınsa dahi geçmiş ceza puanı uygulanmaz.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sonuç
2025 yılı itibarıyla ehliyetsiz araç kullanmak ciddi idari ve cezai sonuçlar doğuran bir trafik ihlalidir. Hem sürücüye hem de aracı kullandıran kişiye ağır yaptırımlar uygulanmaktadır.
📌 12.977 TL para cezası,
📌 Araç men işlemi,
📌 Kaza halinde sigorta dışı kalma,
📌 Cezai sorumluluk ve tazminat yükü,
gibi ciddi riskler göz önünde bulundurulmalı ve mutlaka geçerli bir sürücü belgesi ile trafiğe çıkılmalıdır.
No responses yet