İş hukuku kapsamında en sık karşılaşılan konulardan biri olan ihbar tazminatı, hem işverenlerin hem de işçilerin doğru bilgi sahibi olması gereken temel bir kavramdır. İşten ayrılma veya çıkarılma süreçlerinde sıklıkla gündeme gelen bu tazminat türü, önceden bildirim yapılmadan sona erdirilen iş sözleşmeleri için ödenir. Peki, 2024 yılı itibarıyla ihbar tazminatı ne kadar, nasıl hesaplanır ve hangi durumlarda hak kazanılır?
Bu yazımızda, ihbar tazminatına dair tüm merak edilenleri, yasal dayanakları ve hesaplama yöntemlerini detaylı şekilde ele aldık.
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesi feshedilen işçiye veya işçiden ayrılan işverene, önceden bildirim yapılmadan sözleşmenin sona erdirilmesi durumunda ödenen tazminattır. Türk İş Kanunu’nun 17. maddesi bu konuyu düzenler.
İhbar Süreleri Nelerdir?
İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin kıdem süresine göre aşağıdaki ihbar süreleri dikkate alınır:
Hizmet Süresi | İhbar Süresi |
---|---|
6 aydan az | 2 hafta |
6 ay – 1.5 yıl arası | 4 hafta |
1.5 yıl – 3 yıl arası | 6 hafta |
3 yıldan fazla | 8 hafta |
Bu süreler boyunca işçiye maaş ödenmeden iş akdi feshedilemez. Aksi halde bu süreye karşılık gelen ücret ihbar tazminatı olarak ödenmelidir.
İhbar Tazminatına Kimler Hak Kazanır?
İşçi İçin:
- Süresi belirli olmayan iş sözleşmesi ile çalışan,
- Haklı fesih nedeni olmadan işten çıkarılan işçi
İşveren İçin:
- İşçi, geçerli bir sebep olmaksızın işten ayrılırsa
Not: Haklı fesih hallerinde (örneğin sağlık, mobbing, ücretin ödenmemesi gibi) ihbar tazminatı ödenmez.
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işçinin brüt ücreti ve kıdem süresi dikkate alınarak hesaplanır. Ücrete;
- Yol yardımı,
- Yemek yardımı,
- Primler gibi süreklilik arz eden ödemeler de dahil edilir.
Formül:
Brüt Günlük Ücret x İhbar Süresi (gün) = İhbar Tazminatı
Örnek Hesaplama (2024):
- Brüt maaş: 30.000 TL
- Çalışma süresi: 2 yıl (6 hafta ihbar süresi)
Günlük brüt ücret: 30.000 TL / 30 = 1.000 TL
İhbar süresi: 6 hafta = 42 gün
İhbar tazminatı: 1.000 TL x 42 = 42.000 TL
İhbar Tazminatında Damga Vergisi Kesilir mi?
Evet. İhbar tazminatı damga vergisine tabidir. Bu oran, brüt tutarın yaklaşık %0,759’udur.
Ancak gelir vergisi ve SGK primi kesintisi yapılmaz.
İhbar Tazminatı Ne Zaman Ödenmeli?
İş sözleşmesinin feshedildiği tarihte, diğer tüm haklarla birlikte ödenmelidir. Gecikme durumunda yasal faiz uygulanabilir.
İhbar Tazminatında Zaman Aşımı Süresi
İş hukuku alacaklarında zaman aşımı süresi 5 yıldır. İşten ayrıldıktan sonra bu süre içinde dava açılabilir.
İhbar Süresi Yerine Para Ödenebilir mi?
Evet. Taraflardan biri, ihbar süresine uymak istemezse bu sürenin karşılığı olan ücreti peşin ödeyerek sözleşmeyi sonlandırabilir.
İhbar Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Aynı mı?
Hayır.
- Kıdem tazminatı, en az 1 yıl çalışmış işçiye işveren tarafından ödenir.
- İhbar tazminatı, ihbar süresine uymadan iş akdi feshedilen durumda ödenir.
İkisi farklı alacak türleridir.
Yargıtay’ın Görüşü
Yargıtay, ihbar tazminatının, işçinin sözleşme süresine göre belirlenen bildirim süresine karşılık gelen brüt ücreti üzerinden hesaplanması gerektiğini içtihatlarında sürekli vurgulamaktadır. Ayrıca, geçerli bir fesih sebebi yoksa, işvereni tazminat ödemeye mahkum etmektedir.
Sonuç: İhbar Tazminatı, İş Akdi Fesihlerinde Kritik Bir Hak
İhbar tazminatı, işçinin veya işverenin korunmasını sağlayan önemli bir haktır. Yasal sürelere uyulmadan yapılan fesihler, ciddi maddi yükümlülükler doğurabilir. Bu nedenle fesih öncesi mutlaka sürelere dikkat edilmeli ve gerekiyorsa profesyonel destek alınmalıdır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. İhbar süresine uymadan işten ayrılırsam ceza öder miyim?
Evet, işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilirsiniz.
2. İhbar tazminatı almak için ne kadar çalışmış olmalıyım?
Herhangi bir süre şartı yoktur. Ancak iş sözleşmesinin süresiz olması gerekir.
3. İşveren ihbar süresi boyunca çalıştırmak zorunda mı?
Evet. Ancak süre yerine tazminat ödeyerek sözleşmeyi sona erdirebilir.
4. Haklı fesihte ihbar tazminatı ödenir mi?
Hayır. Haklı nedenle fesihte ihbar tazminatı ödenmez.
5. İşten çıkarıldım ama tazminat verilmedi, ne yapmalıyım?
İş mahkemesine başvurarak ihbar tazminatı talep edebilirsiniz.
6. İşveren ihbar tazminatını taksitle ödeyebilir mi?
Hayır. Fesih tarihinde tek seferde ödenmelidir.
No responses yet