Boşanma sonrası bağlanan nafaka, taraflar arasındaki ekonomik dengenin korunması amacıyla düzenlenmiş önemli bir hukuki kurumdur. Ancak zamanla değişen koşullar, nafakanın kaldırılması davası yoluyla bu yükümlülüğün sona erdirilmesini gündeme getirebilir.
Bu yazıda nafaka türleri nelerdir, nafaka hangi şartlarda kaldırılır, hangi mahkemede dava açılır ve Yargıtay’ın bu konuda ne dediğini kapsamlı şekilde ele alacağız. Ayrıca sıkça sorulan sorular ve uygulamada dikkat edilmesi gereken noktaları da açıklayacağız.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Nafaka, boşanma ve evlilik sürecine göre farklı türlere ayrılır:
| Nafaka Türü | Açıklama | Kaldırılabilir mi? |
|---|---|---|
| İştirak Nafakası | Çocuklar için ödenir | Evet |
| Yoksulluk Nafakası | Eşi yoksulluğa düşen tarafa ödenir | Evet |
| Tedbir Nafakası | Boşanma davası süresince geçici olarak ödenir | Evet (dava sonunda) |
| Yardım Nafakası | Hısımlara ödenir (üstsoy-altsoy) | Evet |
Nafakanın Kaldırılması Davası Nedir?
Nafakanın kaldırılması davası, mahkeme kararıyla hükmedilen nafakanın artık gereksiz hale geldiği, nafaka alıcısının ya da borçlusunun maddi durumunun değiştiği gerekçesiyle açılan davadır.
Türk Medeni Kanunu madde 176/4 bu konuda açık hüküm içermektedir:
“Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirmesi halinde nafaka miktarı artırılabilir, azaltılabilir veya tamamen kaldırılabilir.”
Nafakanın Kaldırılabileceği Haller
- Nafaka alıcısının evlenmesi
- Nafaka alıcısının başka biriyle fiilen evliymiş gibi yaşaması
- Alıcının düzenli gelire sahip olması (çalışmaya başlaması vb.)
- Borçlunun ekonomik durumunun bozulması
- Çocuğun reşit olması (İştirak nafakasında)
Dava Açmak İçin Gerekli Şartlar
- Daha önce mahkemece bağlanmış bir nafaka kararı olmalı
- Maddi durum değişikliğini ispatlayan belgeler sunulmalı
- Hukuka uygun bir gerekçe gösterilmeli
Hangi Mahkemede Açılır?
Nafakanın kaldırılması davası, nafaka alacaklısının ikametgahının bulunduğu Aile Mahkemesi‘nde açılır.
Aile Mahkemesi yoksa, Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Dava Ne Kadar Sürer?
Genellikle 4-8 ay arasında sonuçlanabilir. Ancak;
- Tarafların itirazı
- Bilirkişi raporu gerekmesi
- Tanık dinlenmesi gibi faktörler süreyi uzatabilir.
Gerekçeler Nasıl İspatlanır?
| Gerekçe | Delil Türleri |
|---|---|
| Alıcının işe başlaması | SGK kayıtları, maaş bordrosu |
| Yeni evlilik veya birliktelik | Tanık, sosyal medya, fotoğraflar, kira sözleşmesi |
| Borçlunun gelir kaybı | İşten çıkış belgesi, gelir beyanı |
Yargıtay’ın Görüşü
Yargıtay kararlarında şu kriterler dikkate alınmaktadır:
- Nafaka alıcısı kendi geçimini sağlayabiliyorsa nafaka kaldırılabilir.
- Alıcının evlenmesi veya birlikte yaşaması halinde mahkeme resen nafakayı kaldırır.
- Borçlunun gelirinin asgari yaşam düzeyinin altına düşmesi halinde, nafaka yükümlülüğü hakkaniyet gereği kaldırılabilir.
Dava Açıldıktan Sonra Nafaka Ödemesi Durdurulur mu?
Hayır. Mahkeme kararı kesinleşene kadar nafaka ödemeye devam edilmelidir. Aksi halde icra takibi başlatılabilir.
Nafaka Kaldırılmazsa Alternatif Ne Var?
Eğer şartlar tamamen kaldırma için yeterli değilse, nafakanın azaltılması davası açılabilir.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Sonuç: Her Durumda Değil, Haklı Sebeple Kaldırılabilir
Nafakanın kaldırılması, mahkemelerce dikkatle değerlendirilir. Keyfi talepler kabul edilmez. Ancak tarafların ekonomik durumlarındaki ciddi değişiklikler ve yaşam şartları bu davaların seyrini doğrudan etkiler. Bu nedenle, dava açmadan önce somut belgelerle desteklenen bir hazırlık yapılması önemlidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Nafaka alan kişi çalışmaya başlarsa nafaka kesilir mi?
Evet. Kendi geçimini sağlayan kişinin nafakası kaldırılabilir.
2. Nafaka alan kişi evlenirse nafaka otomatik olarak sona erer mi?
Evet. Resmi evlilikte mahkeme kararı gerekmeden nafaka sona erer.
3. Nafaka borcumu ödeyemiyorum, dava açabilir miyim?
Evet. Gelir düşüşü nedeniyle mahkemeye başvurarak nafakanın kaldırılmasını talep edebilirsiniz.
4. Nafaka kaldırma davası açıldığında ödeme durur mu?
Hayır. Karar kesinleşene kadar ödeme devam eder.
5. Nafaka davasını kaybedersem tekrar dava açabilir miyim?
Evet. Şartlar tekrar değişirse yeni bir dava açabilirsiniz.
6. Nafaka alıcısı başka biriyle yaşıyorsa bu durum kaldırma nedeni mi?
Evet. Fiili birliktelik mahkemece tespit edilirse nafaka kaldırılabilir.
No responses yet