Ticari hayatın temelinde sözleşmeler bulunur. Şirketler arası ticari ilişkilerin sağlıklı ve sorunsuz yürütülebilmesi, doğru şekilde hazırlanmış sözleşmelere dayanır. Ticari sözleşmelerin hazırlanması, geçerlilik koşulları ve uyuşmazlıkların çözüm yolları hakkında bilgi sahibi olmak, işletmelerin hem ekonomik çıkarlarını korumaları hem de hukuki riskleri en aza indirmeleri açısından önemlidir. Bu makalede şirketler için sözleşme hukukunun temel esasları detaylıca açıklanacaktır.
Ticari Sözleşmeler Nedir?
Ticari sözleşmeler, işletmelerin ticari faaliyetleri sırasında karşılıklı yükümlülüklerini, hak ve sorumluluklarını belirleyen yazılı anlaşmalardır. Mal alımı, satımı, hizmet sağlanması, distribütörlük, franchise, ortak girişim gibi farklı türlerde olabilirler.
Ticari Sözleşmelerin Hazırlanmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ticari sözleşmeler hazırlanırken hukuki ve ticari riskleri minimize etmek için şu hususlara dikkat edilmelidir:
- Tarafların Açık ve Net Belirlenmesi: Tarafların ticaret unvanları, adresleri, vergi numaraları gibi bilgilerin eksiksiz ve doğru olarak belirtilmesi gerekir.
- Sözleşmenin Konusu ve Amacı: Sözleşme konusunun açık ve kesin bir şekilde tanımlanması önemlidir. Belirsiz ifadelerden kaçınılmalıdır.
- Ödeme ve Teslim Şartları: Ödeme şekli, süresi, teslimat şartları ve yerleri net şekilde düzenlenmelidir.
- Cezai Şartlar ve Sözleşmenin İhlali: Taraflardan birinin yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde uygulanacak cezai şartlar, tazminat hükümleri sözleşmede mutlaka yer almalıdır.
- Gizlilik ve Rekabet Yasakları: Ticari sırların korunmasına yönelik gizlilik maddeleri ile taraflar arası rekabeti sınırlayan hükümler eklenebilir.
- Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Belirlenmesi: Taraflar arasında çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümü için yetkili mahkeme veya tahkim gibi alternatif yolların belirlenmesi gerekir.
Ticari Sözleşmelerin Geçerlilik Şartları Nelerdir?
Bir ticari sözleşmenin hukuken geçerli olması için şu şartların gerçekleşmesi gerekir:
- Tarafların Hukuki Ehliyeti: Tarafların sözleşme yapma ehliyetine sahip olması gerekir.
- Karşılıklı Rıza: Tarafların sözleşmenin şartları üzerinde açıkça anlaşmış olması gerekir.
- Konunun Hukuka Uygun Olması: Sözleşmenin konusu kanuna, ahlaka ve kamu düzenine aykırı olmamalıdır.
- Şekil Şartına Uygunluk: Bazı sözleşmeler kanunda özel şekil şartlarına bağlanmıştır. Örneğin taşınmaz satışları noter huzurunda yapılmalıdır.
Ticari Sözleşmelerde Uyuşmazlıkların Çözümü
Ticari sözleşmelerde uyuşmazlık çıktığında, taraflar uyuşmazlık çözümü için farklı yolları tercih edebilir:
1. Mahkemeler Yoluyla Çözüm
Taraflar arasında özel bir uyuşmazlık çözüm yöntemi kararlaştırılmamışsa, uyuşmazlık ticaret mahkemelerinde çözümlenir. Ticaret mahkemeleri, ticari sözleşmelerden kaynaklanan ihtilaflara hızlı ve uzman bir bakış açısıyla çözüm üretir.
2. Tahkim (Arabuluculuk ve Hakemlik)
Ticari sözleşmelerde uyuşmazlıkların çözümünde en sık tercih edilen yöntemlerden biri tahkimdir. Tahkim, tarafların mahkemeye gitmeden, özel olarak seçtikleri bağımsız hakem veya hakem kurulu aracılığıyla uyuşmazlıkları çözmeleridir. Tahkim yoluyla uyuşmazlıklar daha hızlı ve gizlilik içinde çözülebilir.
3. Arabuluculuk
Tarafların uyuşmazlıklarını mahkeme öncesinde çözmeye çalıştıkları dostane bir çözüm yöntemidir. Arabuluculuk sayesinde taraflar kendi çözümlerini oluşturabilir ve ilişkilerini koruyabilir.
Ticari Sözleşmelerde Zamanaşımı Süresi
Ticari sözleşmelerden kaynaklanan alacaklar için genel zamanaşımı süresi Türk Ticaret Kanunu’na göre 5 yıldır. Bu süre alacağın doğduğu tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu nedenle zamanaşımı süresine dikkat edilmesi ve sürenin kaçırılmaması gerekir.
Sözleşmelerde Avukat Desteğinin Önemi
Ticari sözleşmelerin hazırlanması, incelenmesi veya sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde profesyonel hukuki destek almak, ticari riskleri minimuma indirmek açısından kritiktir. Uzman bir avukat, şirketlerin hukuki güvenliğini sağlar ve hukuki ihtilaflarda hızlı ve etkili çözümler sunar.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1. Ticari sözleşmeler mutlaka yazılı mı olmalıdır?
Genel olarak yazılı olması şart değildir ama ispat kolaylığı açısından yazılı olması tavsiye edilir.
2. Ticari sözleşmeler hangi mahkemede görülür?
Uyuşmazlıklar genellikle ticaret mahkemelerinde görülür.
3. Ticari sözleşmelerin süresi nasıl belirlenir?
Taraflarca açıkça belirlenebilir veya işin niteliğine göre belirli/belirsiz süreli olarak düzenlenebilir.
4. Ticari sözleşmelerde cezai şart nedir?
Taraflardan biri sözleşmeye aykırı davranırsa ödemek zorunda kalacağı önceden belirlenen tazminattır.
5. Ticari sözleşmelerde arabuluculuk zorunlu mu?
Bazı ticari davalarda dava açmadan önce arabuluculuk süreci zorunludur.
6. Ticari sözleşmenin hukuka aykırı maddeleri varsa ne olur?
Hukuka aykırı maddeler geçersiz kabul edilir, ancak sözleşmenin diğer maddeleri geçerli olmaya devam edebilir.
7. Tahkim kararı mahkeme kararı gibi bağlayıcı mı?
Evet, tahkim kararları mahkeme kararı gibi bağlayıcıdır ve icra edilebilir.
8. Ticari sözleşmelerin geçerli olması için notere gitmek şart mıdır?
Bazı özel sözleşmeler (örneğin gayrimenkul satışları) hariç genellikle noter onayı zorunlu değildir.
9. Sözleşme süresince değişiklik yapılabilir mi?
Taraflar anlaşırlarsa sözleşmenin şartlarında değişiklik yapılabilir.
10. Ticari sözleşmelerin zamanaşımı süresi nedir?
Genel zamanaşımı süresi 5 yıldır.
No responses yet