📌 1. Fazla Mesai Nedir?
📌 Fazla mesai, İş Kanunu’na göre haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri için kullanılan bir kavramdır.
✔ İşçi, haftalık 45 saatin üzerinde çalışmışsa, bu süre fazla mesai olarak kabul edilir.
✔ Fazla mesai yapan işçiye, normal saatlik ücretinin %50 fazlası ödenir.
🚨 Örnek:
Bir işçi haftada 50 saat çalışmışsa, 5 saat fazla mesai yapmış sayılır.
📌 2. Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?
| Çalışma Süresi | Ücret Hesaplaması |
|---|---|
| Haftalık 45 saati aşan süre | Normal saatlik ücretin %50 fazlası |
| İşçi onayı olmadan çalıştırma | İşçi çalışmayı reddedebilir, baskı halinde iş akdini feshedebilir |
🚨 Örnek:
Saatlik ücreti 100 TL olan işçinin fazla mesai ücreti:
100 TL + (100 TL x %50) = 150 TL (saatlik fazla mesai ücreti)
📌 3. Fazla Mesai Uyuşmazlıkları Nasıl Ortaya Çıkar?
| Uyuşmazlık Türü | Açıklama |
|---|---|
| Fazla mesai ücretinin ödenmemesi | İşveren, işçinin fazla mesai yaptığını kabul etmeyebilir veya ücret ödemekten kaçınabilir. |
| Çalışma süresinin fazla mesai kabul edilmemesi | İşveren, haftalık çalışma süresinin 45 saati geçmediğini savunabilir. |
| İşçinin fazla mesai yapmaya zorlanması | İşçi, onayı olmadan sürekli fazla çalıştırılmaya zorlanabilir. |
| Fazla mesai belgelerinin eksik olması | İşçi, fazla çalıştığını kanıtlayacak belgeleri sunamayabilir. |
🚨 Örnek:
Bir işçi, haftada 10 saat fazla çalıştığını iddia eder ancak işveren bunu reddederse uyuşmazlık ortaya çıkar.
📌 4. Fazla Mesai Uyuşmazlıklarının Çözüm Yolları
✅ 4.1. İşyerinde İlk Görüşme
✔ İşçi, fazla mesai ücretinin ödenmediğini fark ettiğinde önce işvereniyle görüşmelidir.
✔ Çoğu durumda, işverenin dikkatsizliği ya da muhasebe hatası nedeniyle ödeme yapılmamış olabilir.
✅ 4.2. Arabuluculuk Zorunluluğu
📌 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca, fazla mesai alacağı gibi işçi alacak davalarında arabuluculuk zorunludur.
✔ İşçi, iş mahkemesinde dava açmadan önce arabulucuya başvurmalıdır.
✔ Arabuluculuk süreci sonucunda anlaşmaya varılırsa protokol imzalanır.
✔ Anlaşma sağlanamazsa dava açılabilir.
🚨 Örnek:
Bir işçi, 6 aylık fazla mesai alacağını almak için önce arabulucuya başvurmak zorundadır.
✅ 4.3. İş Mahkemesinde Dava Açmak
✔ Arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanamazsa işçi, fazla mesai alacağı davası açabilir.
✔ İşçi, fazla mesai yaptığını tanık beyanı, bordro, işyeri giriş-çıkış kayıtları gibi belgelerle ispatlamak zorundadır.
🚨 Örnek:
Bir işçi, mesai saatleri dışında iş yerindeki güvenlik kamerası kayıtları veya giriş-çıkış kayıtları ile fazla mesai yaptığını ispat edebilir.
✅ 4.4. Zamanaşımı Süresi
📌 Fazla mesai ücreti alacakları için zamanaşımı süresi 5 yıldır.
✔ İşçi, çalıştığı dönemdeki fazla mesai ücretini 5 yıl içinde talep etmelidir.
🚨 Örnek:
2020 yılında fazla mesai yapan işçi, bu alacağını en geç 2025 yılı sonuna kadar talep edebilir.
📌 5. Fazla Mesai Uyuşmazlıklarında İspat Araçları
| İspat Aracı | Açıklama |
|---|---|
| Tanık Beyanı | İş yerinde birlikte çalışılan kişilerin beyanları önemli delildir. |
| İşyeri Giriş-Çıkış Kayıtları | Kart basma sistemi, parmak izi okuma cihazı gibi kayıtlar ispat sağlar. |
| Ücret Bordroları | Fazla mesai ücreti gösterilmeyen bordrolara şerh düşülmüşse geçerlidir. |
| Güvenlik Kamerası Kayıtları | İş yerinde çalışma saatlerini gösteren kamera kayıtları delil olabilir. |
🚨 Örnek:
İşçi, fazla mesai yaptığı günlerde iş yerinden gece saat 22:00’de çıktığını güvenlik kameralarıyla kanıtlayabilir.
📌 6. İşverenin Fazla Mesai Konusunda Dikkat Etmesi Gerekenler
| Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar | Açıklama |
|---|---|
| Fazla mesai için işçinin onayı alınmalı | İşçinin yazılı onayı olmadan fazla mesai yaptırılamaz. |
| Fazla mesai ücretleri düzenli ödenmeli | Çalışan fazla mesai yaptıysa, bu ücret bordroya yansıtılmalıdır. |
| Çalışma saatleri kayıt altına alınmalı | İşyerinde giriş-çıkış saatleri net şekilde kayıt altına alınmalıdır. |
| İşçiye baskı yapılmamalı | İşçi fazla mesai yapmaya zorlanmamalı, rızası olmadan çalıştırılmamalıdır. |
📌 7. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Ayşe Hanım, tekstil firmasında haftada 55 saat çalışmaktadır.
✔ İşveren, fazla mesai ücretlerini ödememekte ve bordroda fazla mesai görünmemektedir.
✔ Ayşe Hanım, önce işvereniyle görüşür ancak sonuç alamaz.
✔ Arabuluculuğa başvurur ve işveren ödeme yapmayı reddeder.
✔ Bunun üzerine İş Mahkemesi’nde dava açar.
✔ Tanık beyanları ve işyeri giriş-çıkış kayıtları ile fazla mesai yaptığını ispatlar ve mahkeme işverenin fazla mesai ücretini faiziyle ödemesine karar verir.
📌 8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Fazla mesai ücreti ödenmezse ne yapmalıyım?
📌 Önce işverenle görüşün, çözüm olmazsa arabulucuya başvurun. Anlaşamazsanız dava açabilirsiniz.
🔹 Fazla mesai için işçinin onayı gerekli mi?
📌 Evet. İşçi yazılı onay vermemişse fazla mesai yaptırılamaz.
🔹 Fazla mesai alacağı için zamanaşımı süresi nedir?
📌 5 yıldır. Bu süre içinde dava açılmazsa hak kaybedilir.
🔹 Mahkemede fazla mesaiyi nasıl ispatlarım?
📌 Tanık beyanları, giriş-çıkış kayıtları, bordro, kamera kayıtları kullanılabilir.
🔹 İşveren fazla mesaiye zorlayabilir mi?
📌 Hayır. İşçinin rızası olmadan fazla mesaiye zorlanması hukuka aykırıdır.
No responses yet