1. Menfi Tespit Davası Nedir?
Menfi tespit davası, borçlu olmadığını ispat etmek isteyen kişinin, kendisine karşı başlatılan haksız icra takibine karşı açtığı bir davadır.
Bu davayı açan kişi, borçlu olmadığını mahkemede kanıtlamak zorundadır. Eğer davayı kazanırsa, icra takibi iptal edilir ve borçlu olmadığı hukuken tescillenir.
Menfi tespit davası İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 72. maddesi kapsamında düzenlenmiştir.
2. Menfi Tespit Davası Hangi Durumlarda Açılır?
Borçlu, aşağıdaki durumlarda menfi tespit davası açabilir:
✅ Haksız bir icra takibi başlatıldıysa: Kendisinin gerçekte borçlu olmadığını düşünen kişi, borcun var olup olmadığının tespit edilmesi için dava açabilir.
✅ Senet veya sözleşmede sahtecilik varsa: Borcun dayandığı belgenin sahte olduğunu veya hukuka aykırı şekilde düzenlendiğini iddia eden kişi menfi tespit davası açabilir.
✅ Borcun ödendiğini ispat etmek gerekiyorsa: Alacaklı, borcun ödendiğini kabul etmiyor ve icra takibine devam ediyorsa, borçlu mahkemeye başvurabilir.
✅ Borcun zamanaşımına uğradığı iddia ediliyorsa: Bir borç, yasal süresi içinde talep edilmezse zamanaşımına uğrayabilir. Borçlu, zamanaşımı iddiasıyla menfi tespit davası açabilir.
✅ Alacak haksız ve hukuka aykırı ise: Alacaklı, aslında geçersiz bir sözleşme veya işlemden kaynaklı olarak borç talep ediyorsa, borçlu menfi tespit davası açarak borçlu olmadığını ispat edebilir.
3. Menfi Tespit Davası Nasıl Açılır?
Menfi tespit davası açmak için izlenmesi gereken adımlar şunlardır:
1️⃣ Yetkili ve Görevli Mahkemeye Başvuru
📌 Yetkili Mahkeme: Borçlunun yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi
📌 Görevli Mahkeme: İcra takibinden kaynaklanıyorsa İcra Mahkemesi, genel borç ilişkilerinden kaynaklanıyorsa Asliye Hukuk Mahkemesi
2️⃣ Menfi Tespit Davası Dilekçesi Hazırlanması
Dava dilekçesinde şu unsurlar yer almalıdır:
✔️ Davacının kimlik ve adres bilgileri
✔️ Davalının (alacaklının) kimlik bilgileri
✔️ Hakkında başlatılan icra takibinin detayları
✔️ Borcun neden haksız olduğu ile ilgili deliller
✔️ Talep edilen hukuki sonuçlar
3️⃣ Delillerin Mahkemeye Sunulması
📌 Senet, sözleşme, banka dekontları, tanık beyanları ve diğer belgeler mahkemeye sunulmalıdır.
4️⃣ Geçici Tedbir Kararı Talebi
📌 Mahkemeden ihtiyati tedbir kararı istenerek icra takibinin durdurulması talep edilebilir.
4. Menfi Tespit Davasında Geçici Hukuki Koruma (İhtiyati Tedbir)
Menfi tespit davası açılırken icra takibinin durdurulmasını sağlamak için ihtiyati tedbir talep edilebilir.
⚠️ Borcun %15’ini teminat olarak mahkemeye yatırmak gerekebilir!
⚠️ İhtiyati tedbir alınmazsa icra takibi devam edebilir.
📌 Eğer mahkeme ihtiyati tedbir kararı verirse, icra takibi dava sonuçlanana kadar durdurulur.
5. Menfi Tespit Davası Sonuçları
1️⃣ Mahkeme davacıyı haklı bulursa:
✅ Borcun olmadığı tespit edilir.
✅ İcra takibi durdurulur veya iptal edilir.
✅ Borçlu olmadığı mahkeme kararıyla kesinleşir.
2️⃣ Mahkeme davacıyı haksız bulursa:
🚨 Borçlunun borcu ödemesi gerekir.
🚨 Borçlu, kötü niyetli dava açtıysa alacaklıya tazminat ödeyebilir.
6. Menfi Tespit Davasında Zamanaşımı
📌 İcra takibi başlatılmadan önce açılacak menfi tespit davasında zamanaşımı süresi 10 yıldır.
📌 İcra takibi başladıktan sonra açılan menfi tespit davalarında süre 1 yıldır.
7. Menfi Tespit Davasında Alacaklının Hakları
🔹 Alacaklı, icra takibinin devam etmesini isteyebilir.
🔹 Borçlunun haksız menfi tespit davası açtığını iddia ederek karşı dava açabilir.
🔹 Borçlunun kötü niyetli olduğunu ispat ederse tazminat talep edebilir.
8. Menfi Tespit Davasında Tazminat
Borçlu, menfi tespit davasını kötü niyetli olarak açarsa, mahkeme alacaklı lehine tazminata hükmedebilir.
📌 Kötü niyet tazminatı oranı, alacak miktarının %20’sine kadar çıkabilir!
9. Menfi Tespit Davası Kazanılırsa Ne Olur?
✔️ Mahkeme borcun olmadığına karar verirse, icra takibi iptal edilir.
✔️ Alacaklı, borçluya haksız yere icra takibi başlattığı için tazminat ödemek zorunda kalabilir.
10. Menfi Tespit Davası Açmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
⚠️ Hukuki delillerinizin sağlam olduğundan emin olun.
⚠️ İhtiyati tedbir talep etmeyi unutmayın.
⚠️ Borcun %15’ini teminat olarak mahkemeye yatırmanız gerekebileceğini bilin.
⚠️ Davanın kötü niyetli olmaması için dikkat edin.
Sonuç
Menfi tespit davası, borcu olmadığı halde kendisine icra takibi başlatılan kişilerin haklarını korumak için başvurabileceği önemli bir hukuki yoldur.
Dava açmadan önce delillerin güçlü olması ve doğru hukuki stratejinin belirlenmesi büyük önem taşır. Yanlış bir dava süreci, borçlunun tazminat ödemesine neden olabilir.
No responses yet