📌 Giriş
Ticari faaliyetler sırasında şirketler, müşterilerinden veya iş ortaklarından zamanında ödeme alamayabilir. Ödenmeyen faturalar, borç senetleri veya sözleşmeye dayalı alacaklar nedeniyle alacaklı şirketler hukuki yollarla alacaklarını tahsil etmek zorunda kalabilir. Ticari alacak davaları, bu süreçte şirketlerin en sık başvurduğu hukuki mekanizmalardan biridir.
📌 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), ticari alacak davalarının temel hukuki dayanaklarını oluşturmaktadır.
Bu makalede, ticari alacak davalarının hukuki temelleri, ispat yükü, dava süreçleri, arabuluculuk zorunluluğu ve şirketlerin alacak risklerini azaltmak için alabileceği önlemler detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 Ticari Alacak Davaları Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 Ticari alacak davaları, şirketlerin ticari faaliyetleri sırasında doğan alacaklarını tahsil etmek için mahkemeye başvurmasıyla başlayan hukuki süreçtir.
✔ 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) madde 4, ticari alacakların nasıl tahsil edileceğini düzenler.
✔ 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK), ticari alacakların icra takibi yoluyla tahsil edilmesini belirler.
✔ 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, ticari alacak davalarında arabuluculuk sürecini zorunlu hale getirmiştir.
📌 Örnek: Bir tedarikçi, sözleşmeye uygun olarak teslim ettiği ürünlerin bedelini alamazsa, ticari alacak davası açarak ödeme talep edebilir.
📌 Önemli Not: Ticari alacak davası açmadan önce zorunlu arabuluculuk süreci tamamlanmalıdır.
📌 Ticari Alacak Davalarında İspat Yükü ve Deliller
📌 Alacaklı şirketin, alacağının varlığını ispat etmesi gerekmektedir.
✔ 1️⃣ Sözleşmeler ve Faturalar
- Mal veya hizmet satışına ilişkin sözleşme, faturalar, sipariş formları ve teslimat belgeleri delil olarak kullanılabilir.
✔ 2️⃣ Banka Dekontları ve Ödeme Belgeleri
- Ödeme yapılmadığını kanıtlayan banka hesap hareketleri ve çek/senet kayıtları delil niteliği taşır.
✔ 3️⃣ Yazışmalar ve İletişim Kayıtları
- Borçlunun ödeme yapacağını taahhüt ettiği e-postalar, mesajlar veya ihtarnameler delil olarak sunulabilir.
📌 Örnek: Bir yazılım firması, müşterisine fatura kestiği ancak ödeme almadığı için mahkemeye sunduğu e-postalarla borcun kabul edildiğini ispat edebilir.
📌 Önemli Not: Delillerin eksik veya yetersiz olması durumunda mahkeme, alacak davasını reddedebilir.
📌 Alacaklı Şirketlerin Başvurabileceği Hukuki Yollar
📌 Alacaklı şirketler, tahsilat sürecinde farklı hukuki yolları deneyebilir.
✔ 1️⃣ İhtarname Gönderme
- Noter aracılığıyla borçluya yazılı ihtar göndererek ödeme talep edilebilir.
✔ 2️⃣ Zorunlu Arabuluculuk Süreci
- 1 Eylül 2023 itibarıyla ticari alacak davalarında arabuluculuk zorunlu hale gelmiştir.
- Taraflar anlaşamazsa, dava açma hakkı doğar.
✔ 3️⃣ Ticari Alacak Davası Açma
- Ticari davalarda görevli mahkemeler asliye ticaret mahkemeleridir.
- Dava süreci, alacağın türüne göre 6 ay ile 2 yıl arasında değişebilir.
📌 Örnek: Bir reklam ajansı, müşterisinden ödemesini alamadığında önce ihtarname gönderir, ardından arabuluculuk sürecini tamamladıktan sonra ticaret mahkemesinde alacak davası açabilir.
📌 Önemli Not: Arabuluculuk aşaması tamamlanmadan dava açılamaz.
📌 Ticari Alacak Davalarında Arabuluculuk ve Dava Süreçleri
📌 Ticari alacak davalarında önce arabuluculuk süreci tamamlanmalı, ardından dava süreci başlatılmalıdır.
1️⃣ Zorunlu Arabuluculuk Süreci
✔ Taraflardan biri arabulucuya başvurur.
✔ Arabulucu, tarafları uzlaşmaya çağırır ve görüşmeler başlar.
✔ Anlaşma sağlanamazsa, arabuluculuk süreci olumsuz sonuçlanır ve dava açılabilir.
2️⃣ Ticari Alacak Davasının Açılması
✔ Arabuluculuk anlaşmazlıkla sonuçlanırsa, ticaret mahkemesine dava açılır.
✔ Mahkeme, alacaklı şirketin sunduğu delilleri değerlendirerek karar verir.
✔ Dava sonunda borçlu, alacağını faiziyle birlikte ödemeye mahkum edilebilir.
📌 Örnek: Bir lojistik firması, taşımacılık hizmeti verdiği müşterisinden ödeme alamazsa, önce arabuluculuk sürecini tamamlar, ardından dava açarak alacağını tahsil etmeye çalışır.
📌 Önemli Not: Arabuluculuk sürecinde anlaşma sağlanırsa, dava açmaya gerek kalmaz ve süreç daha hızlı tamamlanır.
📌 Alacak Risklerini Azaltmak İçin Şirketlerin Alabileceği Önlemler
📌 Şirketler, alacak risklerini en aza indirmek için çeşitli önlemler alabilir.
✔ 1️⃣ Güçlü Sözleşmeler ve Teminatlar Kullanın
- Alacakları garanti altına almak için senet, çek veya banka teminatı alın.
✔ 2️⃣ Müşteri ve İş Ortağı Analizi Yapın
- Müşterilerin kredi geçmişini ve ödeme performansını araştırarak güvenilirliği değerlendirin.
✔ 3️⃣ Düzenli Hatırlatma ve Takip Mekanizması Kurun
- Ödeme tarihleri yaklaşan müşterilere hatırlatma gönderin.
✔ 4️⃣ Hukuki Danışmanlık Alın
- Vergi ve hukuk danışmanlarıyla çalışarak sözleşmelerinizi güçlendirin ve riskleri yönetin.
📌 Örnek: Bir otomotiv firması, bayilerine mal teslim etmeden önce banka teminat mektubu alarak alacak riskini azaltabilir.
📌 Önemli Not: Şirketlerin ödeme vadelerini takip etmesi ve alacaklarını güvence altına alması, uzun vadede mali istikrarlarını korumalarına yardımcı olur.
No responses yet