Giriş
Tam yargı davası, idarenin hukuka aykırı işlemleri veya eylemleri sonucunda kişilerin uğradığı maddi ve manevi zararların tazmini amacıyla açılan bir dava türüdür. Bu davaların belirli bir süre içinde açılması gerekmektedir. Bu makalede, tam yargı davası açma süresi, başvuru yolları ve hukuki süreçleri detaylı bir şekilde ele alacağız.
Tam Yargı Davası Nedir?
Tam yargı davası, idarenin haksız işlemleri veya eylemleri nedeniyle zarara uğrayan kişilerin maddi ve manevi tazminat talep etmek amacıyla açtıkları bir idari dava türüdür.
Bu davalar genellikle aşağıdaki durumlarda açılır:
- Hukuka aykırı idari işlemler (örneğin, kamu görevlilerinin haksız disiplin cezası alması)
- Haksız fiil ve hizmet kusuru (örneğin, devlet hastanesinde yanlış tedavi sonucu zarar görme)
- Kamulaştırmasız el atma (idarenin özel mülkiyete rıza olmaksızın el koyması)
Tam Yargı Davası Açma Süresi
Tam yargı davası açma süresi, İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK) 13. ve 14. maddeleri kapsamında belirlenmiştir. Açma süresi hukuka aykırılığın kaynağına ve tazminat talebinin dayandığı sebebe göre değişir. İşte detaylar:
1. Hukuka Aykırı Bir İdari İşlem Nedeniyle Açılacak Tam Yargı Davaları
- Öncelikle idari işlemin iptali için iptal davası açılabilir.
- İdari işlem kesinleştiğinde, işlemin yürütülmesi sonucu zarar doğarsa, tam yargı davası açılabilir.
- Süre:
- İptal davası açılmışsa, iptal davası sonuçlandıktan sonra 60 gün içinde tam yargı davası açılmalıdır.
- Doğrudan tam yargı davası açılacaksa, idari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
2. İdarenin Haksız Fiili veya Kusurundan Doğan Tam Yargı Davaları
- İdari eylemler nedeniyle uğranılan zararlar için doğrudan tam yargı davası açılabilir.
- Davadan önce idareye başvurarak zarar giderimi talep edilmelidir.
- Süre:
- İdareye başvuru yapıldıktan sonra 60 gün içinde cevap verilmezse (zımni ret kararı doğarsa), 60 gün içinde dava açılmalıdır.
- İdare olumsuz cevap verirse, cevabın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır.
- Zararın öğrenildiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde idareye başvurulmalıdır.
- Fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren ise en geç 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
3. Kamulaştırmasız El Atma Nedeniyle Açılacak Tam Yargı Davaları
- İdarenin bir taşınmaza hukuka aykırı şekilde el koyması halinde, mal sahibinin mülkiyet hakkını korumak için tam yargı davası açma hakkı vardır.
- Süre:
- Kamulaştırmasız el atma eylemi öğrenildikten sonra 5 yıl içinde dava açılmalıdır.
- Dava öncesinde idareye başvuru zorunluluğu yoktur.
Tam Yargı Davasının Açılması ve Süreci
Tam yargı davası açılmadan önce, idareye başvuru yapılması genellikle zorunludur. Süreç şu şekilde işler:
1. İdareye Başvuru
- İlgili idareye yazılı dilekçe ile başvurularak zararın giderilmesi talep edilir.
- İdare 60 gün içinde olumlu veya olumsuz cevap vermelidir.
- 60 gün içinde cevap verilmezse, zımni ret kararı doğar.
2. İdari Yargıda Dava Açılması
- Yetkili ve görevli idare mahkemesine tam yargı davası dilekçesi sunulur.
- Mahkeme, tarafların sunduğu delilleri ve bilirkişi raporlarını inceleyerek karar verir.
3. Mahkeme Kararı ve Uygulanması
- Mahkeme, tazminatın ödenmesine veya ret edilmesine karar verir.
- Karara itiraz için Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf başvurusu yapılabilir.
- Son olarak, Danıştay temyiz incelemesi yapabilir.
Tam Yargı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tam yargı davaları idare mahkemelerinde açılır. Ancak bazı özel durumlarda:
- Vergi ile ilgili zararlar için vergi mahkemeleri yetkilidir.
- Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olduğu bazı özel davalar bulunmaktadır.
- Yetkili mahkeme, zararın meydana geldiği yer idare mahkemesidir.
Sonuç
Tam yargı davası açma süresi, davanın nedenine ve idarenin işlemine bağlı olarak değişmektedir. İdari işlemler nedeniyle açılacak davalarda genellikle 60 günlük süre uygulanırken, idari eylemler nedeniyle açılan davalarda süre 1 yıl içinde başvuru ve 5 yıl içinde dava açma şeklinde belirlenmiştir.
Hukuki hak kayıplarını önlemek için, bir avukattan profesyonel destek almak ve süreleri dikkatle takip etmek büyük önem taşır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
No responses yet