📌 1. Transfer Fiyatlandırması Nedir?
📌 Transfer fiyatlandırması, ilişkili kişiler arasında yapılan mal, hizmet, finansman ve gayrimaddi hak gibi işlemlerde uygulanan fiyatların, emsallere uygun olup olmadığının tespiti için kullanılan bir vergi düzenleme yöntemidir.
✔ 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi ile düzenlenmiştir.
✔ Amaç, vergiden kaçınmak için düşük ya da yüksek fiyat belirlenerek yapılan kazanç aktarımını engellemektir.
🚨 Örnek:
Bir şirket, yurtdışındaki grup şirketinden normalde 100 TL’ye alabileceği bir ürünü 50 TL’ye alıyorsa, bu transfer fiyatlandırması yoluyla kazanç aktarımı şüphesi doğurur.
📌 2. Transfer Fiyatlandırmasında Emsallere Uygunluk İlkesi Nedir?
📌 Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişiler arasındaki işlemlerde uygulanan fiyatların, ilişkili olmayan kişilere uygulanan fiyatlarla aynı olması gerektiğini ifade eder.
✔ Transfer fiyatlandırması yöntemleri, bu ilkeye uygunluk sağlamak için kullanılır.
🚨 Örnek:
Bir şirket, grup dışındaki firmaya bir ürünü 200 TL’ye satıyorsa, grup içindeki şirkete de yaklaşık aynı fiyattan satmalıdır.
📌 3. Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri Nelerdir?
📌 Transfer fiyatlandırması yöntemleri, emsallere uygunluk ilkesine göre fiyat belirlemek için kullanılır.
✔ Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No:1) ile belirlenen yöntemler şunlardır:
| Yöntem | Açıklama | Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi | İlişkili kişiler arasındaki fiyat, benzer mal veya hizmet için ilişkisiz kişilerle yapılan işlemlerdeki fiyatla karşılaştırılır. | Aynı ürün ve piyasa koşullarının olduğu durumlar. |
| Maliyet Artı Yöntemi | Üretim maliyeti üzerine makul bir kâr marjı eklenerek satış fiyatı belirlenir. | Üretim faaliyetlerinde, grup içi üretim iş bölümlerinde. |
| Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi | İlişkili kişiden alınan ürün, ilişkisiz kişiye satıldığında elde edilen fiyat üzerinden geriye doğru kâr marjı düşülerek fiyat tespit edilir. | Toptan satış veya distribütörlük yapan işletmelerde. |
| Kâr Bölüşüm Yöntemi | İlişkili kişiler arasındaki işlemler sonucunda elde edilen toplam kâr, tarafların üstlendiği fonksiyonlar ve riskler dikkate alınarak paylaştırılır. | Ortak üretim, araştırma geliştirme gibi işbirliklerinde. |
| İşleme Dayalı Net Kâr Marjı Yöntemi | İlişkili işlemden elde edilen net kâr marjı, benzer işlemler yapan ilişkisiz şirketlerin kâr marjları ile karşılaştırılır. | Hizmet ve üretim faaliyetleri, tek taraflı ilişkilerde. |
🚨 Örnek:
Bir otomotiv yan sanayi firması, grup şirketine yedek parça satarken maliyet artı yöntemini kullanıp maliyetine %10 kâr ekleyebilir.
📌 4. Transfer Fiyatlandırması Yöntemi Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar
✔ İşlemin niteliği ve tarafların işlevleri dikkate alınır.
✔ Piyasa koşullarına uygunluk gözetilir.
✔ İlişkili ve ilişkisiz işlemler arasında karşılaştırılabilirlik analizi yapılır.
✔ En güvenilir yöntem seçilmelidir.
✔ Gerekirse birden fazla yöntem birlikte kullanılabilir.
🚨 Örnek:
Grup içi fason üretim yapan bir firma için maliyet artı yöntemi en güvenilir yöntem olabilir.
📌 5. Transfer Fiyatlandırması Belgelendirme Yükümlülükleri
📌 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ve Transfer Fiyatlandırması Genel Tebliği (Seri No: 1) uyarınca, mükelleflerin transfer fiyatlandırmasına ilişkin belgeler hazırlama yükümlülüğü vardır.
✅ 5.1. Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu
✔ Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na kayıtlı olan mükellefler,
✔ Serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar,
✔ Yurtdışı ile ilişkili işlem yapan tüm kurumlar,
Her yıl, Kurumsal Vergi Beyannamesi ekinde Transfer Fiyatlandırması Raporu hazırlamak zorundadır.
🚨 Örnek:
Bir tekstil firması, yurtdışındaki grup şirketinden hammadde alıyorsa, yıllık transfer fiyatlandırması raporu hazırlamak zorundadır.
✅ 5.2. Ülke Bazlı Raporlama
✔ Çok uluslu işletmeler grubu içinde yer alan ve konsolide grup hasılatı 750 milyon Euro ve üzeri olan mükellefler,
✔ Her yıl Ülke Bazlı Rapor hazırlayıp, Gelir İdaresi Başkanlığı’na elektronik ortamda sunmak zorundadır.
🚨 Örnek:
Global ölçekte faaliyet gösteren bir otomotiv şirketi, Türkiye’deki bağlı ortaklığı için ülke bazlı raporlama yapmak zorundadır.
✅ 5.3. Master Dosya (Ana Dosya)
✔ Konsolide grup hasılatı 750 milyon TL ve üzeri olan mükellefler,
✔ Her yıl Ana Dosya (Master File) hazırlamak zorundadır.
✔ Bu dosyada grubun yapısı, işleyişi, faaliyet alanları, transfer fiyatlandırması politikaları gibi bilgiler yer alır.
🚨 Örnek:
Türkiye’de üretim yapan uluslararası bir beyaz eşya üreticisi, global faaliyetleri için Master Dosya hazırlamalıdır.
📌 6. Belgelendirme Yapılmamasının Sonuçları
📌 Transfer fiyatlandırması belgelerinin eksik veya hatalı hazırlanması halinde:
✔ Vergi incelemesi sonucu örtülü kazanç dağıtımı tespit edilirse, eksik beyan edilen vergi için vergi ziyaı cezası uygulanır.
✔ Defter ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde özel usulsüzlük cezası kesilir.
🚨 Örnek:
Bir firma transfer fiyatlandırması raporu hazırlamadığı için 5 yıl geriye dönük vergi incelemesine tabi tutulmuş ve cezalı tarhiyat uygulanmıştır.
📌 7. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Transfer fiyatlandırmasında hangi yöntem daha güvenilir?
📌 İşlemin niteliğine göre değişir. Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi en çok tercih edilendir.
🔹 Transfer fiyatlandırması raporu kimler için zorunludur?
📌 Yurtdışı ile ilişkili işlemi olan kurumlar, büyük mükellefler ve serbest bölgelerde faaliyet gösteren kurumlar için zorunludur.
🔹 Ülke bazlı raporlama hangi şirketler için geçerli?
📌 Konsolide grup hasılatı 750 milyon Euro ve üzeri olan çok uluslu şirketler için.
🔹 Belgelendirme yapılmazsa ceza uygulanır mı?
📌 Evet, vergi ziyaı cezası ve özel usulsüzlük cezası uygulanabilir.
🔹 Transfer fiyatlandırması uygulaması hangi kanuna dayanır?
📌 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi.
No responses yet